بررسی و تحلیل سامانه‌های سنجش پایداری ساختمان با تمرکز بر سامانه‌های تولیدشده برای ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری معماری، دانشکده‌ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

2 استادیار گروه معماری، دانشکده‌ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

3 استاد گروه معماری، دانشکده‌ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

در سال‌های اخیر پژوهش‌های مختلفی در مسیر تولید یا بومی‌سازی سامانه‌ای برای سنجش پایداری ساختمان‌ها برای ایران صورت گرفته است که تابه‌حال به شکلی جامع مرور، مقایسه، بررسی و نقد نشده‌اند. در پژوهش حاضر، پژوهش‌های یادشده بررسی و سامانه‌های مبنای مورداستفاده در هر پژوهش، روش انتخاب این سامانه‌ها، روش انتخاب و تأیید ملاک‌های اولیه، روش وزن دهی ملاک‌ها، ویژگی‌های خبرگان منتخب و ملاک‌های انتخاب آن‌ها مقایسه و تحلیل‌شده و ساختار، نقاط قوت و ضعف و راهکارهای اصلاح ضعف‌های موجود ارائه‌شده است. نتایج این مقایسه نشان می‌دهد روش کلی تولید سامانه‌های سنجش پایداری ساختمان را می‌توان به‌طور خلاصه شامل انتخاب سامانه‌های مبنا، استخراج ملاک‌های اولیه از مقایسه‌ی سامانه‌های مبنا، اصلاح و تأیید ملاک‌های اولیه و ارائه‌ی فهرست نهایی ملاک‌ها و وزن دهی ملاک‌ها دانست. بیشتر پژوهش‌ها بر جغرافیایی کوچک‌تر از کشور (منطقه، شهر یا ...) یا یک کاربری خاص (مسکونی، تجاری یا ...) متمرکز نشده‌اند. معیارهای پرکاربرد بودن و شناخته‌شده بودن بیشترین تکرار را در انتخاب سامانه‌های اولیه داشته است و بر اساس آن در بیشتر پژوهش‌ها چهارتا هشت سامانه‌ی مبنا برای استخراج ملاک‌های اولیه انتخاب‌شده‌اند. در پژوهش‌هایی که اصلاح و تأیید ملاک‌ها صورت گرفته، این کار با رجوع به خبرگان و با استفاده از ابزارهایی چون پرسش‌نامه، مصاحبه و طوفان فکری انجام‌شده است. همچنین روش‌های AHP و FAHP پرتکرارترین روش‌ها در پژوهش‌هایی بوده که به وزن دهی ملاک‌ها پرداخته‌اند. پژوهش‌های بررسی‌شده، نقاط قوتی مانند روش‌های روز جهان برای تولید سامانه‌ها دارند، بااین‌وجود ضعف‌هایی نیز دارند که ازجمله راهکارهای ارائه‌شده در پژوهش برای اصلاح این ضعف‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد: با استفاده از راهکارهایی چون تمرکز بر جغرافیایی با ویژگی‌های محیط‌زیستی، فرهنگی و اقتصادی مشترک، تمرکز بر یک کاربری خاص، ارائه‌ی معیارهایی دقیق، جامع و مرتبط برای انتخاب سامانه‌های مبنا، رجوع به نقدهای موجود در ادبیات موضوع برای اصلاح فهرست ملاک‌های اولیه و تکمیل و تأیید فهرست با روشی معتبر و دقت بیشتر در معیارهای انتخاب خبرگان.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Review and Analysis of Building Sustainability Assessment Systems, focusing on the Systems Developed for Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammad Bagher Yekta 1
  • Farshad Nasrollahi 2
  • Mahmoud Reza Saghafi 3
1 Ph.D. Candidate in Architecture, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.
2 Associate Professor, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.
3 Professor, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

Building sustainability assessment systems (BSASs) are effective tools to achieve sustainable buildings. The production of these systems in the last two decades has been greatly welcomed and grown. Criteria-based systems are among the most cited categories of BSASs. The development or localization of these systems is done in different ways. In recent years, various types of research have been conducted in the direction of producing or localizing a system for assessing the sustainability of buildings in Iran, which have not been comprehensively reviewed, compared, analyzed, and criticized. In the current research, studies that have provided criteria for assessing building sustainability and/or weighting these criteria for Iran in recent years are examined and the base systems used in each research, the method of selecting these systems, the method of selecting the primary criteria and verifying them, the criteria weighting method, the number and characteristics of the selected experts and their selection criteria have been compared and analyzed, and the structure, strengths and weaknesses, and solutions to correct existing weaknesses are provided. The results of this comparison show that the general method of producing the basic framework of BSASs in studies can be briefly considered as including the selection of basic BSASs, extracting basic criteria from the comparison of basic systems, modifying and verifying the basic criteria and obtaining the final criteria and weighting the criteria. According to the analysis, most of the studies are not focused on a geographical area smaller than the country (a city, area, etc.) or on a specific building function (residential, commercial, etc.). Most of the studies have referred to four to eight BSASs used in the industry to find the primary criteria, among which the widely used and well-known have been the most repeated criteria in the selection of the primary systems in the studies. In the studies in which the criteria have been revised and confirmed, it has been done with the help of experts using different methods and tools such as questionnaires, interviews, and brainstorming. Also, AHP and FAHP methods are the most frequent methods in the studies that deal with criteria weighting. The reviewed studies have strengths such as the consistency of the systems production methods with international methods or the use of a reliable method such as AHP and its variants for weighting; however, they also have weaknesses. Among the solutions presented in the research to correct these weaknesses are: Focusing on geographical boundaries with common environmental, cultural, and economic features, focusing on a specific building function, providing accurate, comprehensive, and relevant criteria for selecting the base systems, referring to the criticisms in the literature to modify the list of primary criteria, and completing and verifying the criteria list using a valid scientific method while defining more precise criteria to choose the experts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Assessment Systems
  • Sustainability Assessment
  • Sustainable Building

مراجع

  • چینگ، فرانسیس دی. کی.، و شاپیرو، یان.ام. (1395). معماری و انرژی ساخت‌وسازسبز ((ترجمه‌ی کورش محمودی ده بیگلو و محمدرضا خرازی). تهران: انتشارات پژواک اندیشه شهر آب.
  • حسن قلی نژاد یاسوری، کبری و مفیدی شمیرانی، سید مجید. (1398). استانداردهای پایداری در شکل‌گیری ساختار و عناصر معماری اقلیم گرم و خشک. فصلنامه هنر اسلامی، 15(34)، 187-214.

https://doi.org/10.22034/ias.2019.95842

  • رئیسی، زهرا، و نیکروان، مرتضی. (1395). بررسی و مقایسه سیستم‌های متداول امتیازدهی ساختمان‌ها بر اساس شاخص‌های پایداری و مقایسه با مقررات ملی کشور. معماری اقلیم گرم و خشک،4(4)، 1-14.

https://smb.yazd.ac.ir/article_939.html

  • ضرغامی، اسماعیل، و فتوره‌چی، درسا. (1398). ملاک‌های سیستم ارزیابی پایدار ساختمان‌های مسکونی با توجه به اولویت‌های پایداری در ایران. اولین کنفرانس بین‌المللی مهندسی عمران، معماری و بازآفرینی شهری، تهران: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.

 https://civilica.com/doc/975848

  • وزارت راه و شهرسازی. (1400). سیستم سرو سبز ایران (IGBRS)، طراحی و ارائه مدل ساختمان‌های سبز و پایدار و فرآیند شکل‌گیری این مدل ارزیابی. تهران: مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، سازمان ملی زمین و مسکن.
  • گرجی مهلبانی، یوسف. (1389). معماری پایدار و نقد آن در حوزه محیط‌زیست. معماری و شهرسازی ایران، 1(1)، 100-91.

https://doi.org/10.30475/isau.2010.61928

  • مجروحی سردرود، جواد، حاجی آقابزرگی، حسین، و محمد چهرزاد. (1396). ارزیابـی ملاک‌های رتبه‌بندی ساختمان‌های سبـز در استانــداردهای مطــرح دنیا و پیشنهادی برای تدوین استاندارد ایران. نشریه مهندسی عمران و محیط‌زیست دانشگاه تبریز،47(89)، 47-60.

https://ceej.tabrizu.ac.ir/article_7193.html

  • مفیدی شمیرانی، سید مجید، طاهباز، منصوره، و مهربان، آیدا. (1398). چارچوب مقایسه ملاک‌های ارزیابی در سامانه‌های رتبه‌بندی محیطی و پایداری ساختمان (نمونه موردی: سامانه‌های BREEAM، LEED، CASBEE، DGNB و HQE). فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 21(2)، 297-333.

https://doi.org/10.22034/jest.2019.13970

  • ملازاده یزدانی، مریم. (1396). پیشنهاد معیارهای اعتباری کلیدی ارزیابی پایداری، برای به‌روزرسانی و توسعه سیستم‌های بین‌المللی رتبه‌بندی ساختمان سبز. صفه، 27(3)، 25-44.

https://dorl.net/dor/20.1001.1.1683870.1396.27.3.2.6

  • میبودی، حسین، لاهیجانیان، اکرم الملوک، شبیری، محمد، جوزی، علی، و عزیزی نژاد، رضا. (1395). تدوین ملاک‌های استاندارد مدارس سبز در ایران. فصلنامه تعلیم و تربیت، 32(3)، 107-129.

http://qjoe.ir/article-1-134-fa.html

  • نعمتی، محمدعلی، بمانیان، محمدرضا، و انصاری، مجتبی. (1397). شناسایی عوامل مؤثر بر ارزیابی محیط زیستی ساختمان در مجموعه مسکونی با بهره‌گیری از ابزارهای موجود ارزیابی عملکرد بنا. هنرهای زیبا،23(1)، 19-30.

https://doi.org/10.22059/jfaup.2018.238430.671765

  • نیک صفت، احسان. (1396). بررسی و توسعه مدل‌های سنجش پایداری پروژه (موردمطالعه: پروژه‌های ساختمانی در ایران) (پایان‌نامه دکتری مدیریت پروژه و ساخت). دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.
  • Akhanova, G., Nadeem, A., Kim, J. R., & Azhar, S. (2019). A Framework of Building Sustainability Assessment System for the Commercial Buildings in Kazakhstan. Sustainability, 11(7),

https://doi.org/10.3390/su11174754

  • Kyewaa, A. A. (2019). Prioritizing the drivers and barriers of green building certification in Ghana (Thesis for Bachelor of Science in Quantity Surveying and Construction Economics). Department of Construction Technology and Management, Kwame Nkrumah University of Science and Technology Kumasi, Kumasi, Ghana.

https://doi.org/10.13140/RG.2.2.23758.89923

  • Agyekum, K., Botchway, S. Y., Adinyira, E., & Opoku, A. (2021). Environmental performance indicators for assessing sustainability of projects in the Ghanaian construction industry. Smart and Sustainable Built Environment, 11(4), 918-950.

https://doi.org/10.1108/SASBE-11-2020-0161

  • Ali, H., & Al Nsairat, S. F. (2009). Developing a green building assessment tool for developing countries – Case of Jordan. Building and Environment, 44(5), 1053–1064.

https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2008.07.015

  • Alyami, S. H., & Rezgui, Y. (2012). Sustainable building assessment tool development approach. Sustainable Cities and Society, 5, 52–62.

https://doi.org/10.1016/j.scs.2012.05.004

  • Alyami, S. H. (2019). Critical Analysis of Energy Efficiency Assessment by International Green Building Rating Tools and Its Effects on Local Adaptation. Arabian Journal for Science and Engineering, 44, 8599–8613.

https://doi.org/10.1007/s13369-019-03972-x

  • Bolbakov, R. G., Sinitsyn, A., and Tsvetkov, V. Ya. (2020). Methods of comparative analysis. Journal of Physics: Conference Series, 1679(5), 052047.

http://dx.doi.org/10.1088/1742-6596/1679/5/052047

  • Banihashemi Namini, S., Shakouri, M., Tahmasebi, M. M., & Preece, Ch. (2014). Managerial sustainability assessment tool for Iran’s buildings. Engineering Sustainability, 167(1),12-23.

https://doi.org/10.1680/ensu.12.00041

  • Bannani, R., Vahdati, M., Shahrestani, M., & Clements-Croome, D. (2016). The development of building assessment criteria framework for sustainable non-residential buildings in Saudi Arabia. Sustainable Cities and Society, 26, 289-305.

https://doi.org/10.1016/j.scs.2016.07.007

  • Chandratilake, S. R., & Dias, W. P. S. (2015). Ratio based indicators and continuous score functions for better assessment of building sustainability. Energy, 83, 137–143.

https://doi.org/10.1016/j.energy.2015.02.007

  • Diaz-López, C., Carpio, M., Martín-Morales, M., & Zamorano, M. (2019). Analysis of the scientific evolution of sustainable building assessment methods. Sustainable Cities and Society, 49, 101610.

https://doi.org/10.1016/j.scs.2019.101610

  • Doan, D. T., Ghaffarianhoseini, A., Naismith, N., Zhang, T., Ghaffarianhoseini, A., & Tookey, J. (2017). A critical comparison of green building rating systems. Building and Environment, 123, 243–260.

https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2017.07.007

  • Fatourehchi, D., & Zarghami, E. (2020). Social sustainability assessment framework for managing sustainable construction in residential buildings. Journal of Building Engineering, 32, 101761.

https://doi.org/10.1016/j.jobe.2020.101761

  • Heravi, Gh., Fathi, M., & Faeghi, Sh. (2015). Evaluation of sustainability indicators of industrial buildings focused on petrochemical projects. Journal of Cleaner Production, 109, 92–107.

https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2015.06.133

  • Khan, J., Zakaria, R., Shamsuddin, S., Abidin, N., Sahamir, S., Abbas, D., & Aminudin, E. (2019). Evolution to Emergence of Green Buildings: A Review. Administrative Sciences, 9(1), 6.

https://doi.org/10.3390/admsci9010006

  • Kwatra, S., Kumar, A., & Sharma, P. (2020). A critical review of studies related to construction and computation of Sustainable Development Indices. Ecological Indicators, 112, 106061.

https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2019.106061

  • Lazar, N., & Chithra, K. (2022). Benchmarking critical criteria for assessing sustainability of residential buildings in tropical climate. Journal of Building Engineering, 45, 103467.

https://doi.org/10.1016/j.jobe.2021.103467

  • Li, Y., Chen, X., Wang, X., Xu, Y., & Chen, P.-H. (2017). A review of studies on green building assessment methods by comparative analysis. Energy and Buildings, 146, 152–159.

https://doi.org/10.1016/j.enbuild.2017.04.076

  • Lynn Birkeland, J. (2014). Positive development and assessment. Smart and Sustainable Built Environment, 3(1), 4-22.

https://doi.org/10.1108/SASBE-07-2013-0039

  • Qtaishat, Y., Adeyeye, K., & Emmitt, S. (2020). Eco-Cultural Design Assessment Framework and Tool for Sustainable Housing Schemes. Urban Science, 4(4), 65.

https://doi.org/10.3390/urbansci4040065

  • Rajabi, M., Sardroud, J. M., & Kheyroddin, A. (2021). Green standard model using machine learning: Identifying threats and opportunities facing the implementation of green building in Iran. Environmental Science and Pollution Research, 28, 62796–62808.

https://doi.org/10.1007/s11356-021-14991-3

  • Remizov, A., Tukaziban, A., Yelzhanova, Z., Junussova, T., & Karaca, F. (2021). Adoption of Green Building Assessment Systems to Existing Buildings under Kazakhstani Conditions. Buildings, 11(8), 325.

https://doi.org/10.3390/buildings11080325

  • Shad, R., Khorrami, M., & Ghaemi, M. (2017). Developing an Iranian green building assessment tool using decision making methods and geographical information system: Case study in Mashhad city. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 67, 324–340.

https://doi.org/10.1016/j.rser.2016.09.004

  • Shan, M., & Hwang, B. (2018). Green building rating systems: Global reviews of practices and research efforts. Sustainable Cities and Society, 39, 172–180.

https://doi.org/10.1016/j.scs.2018.02.034

  • Shari, Z. (2011). Development of a sustainability assessment framework for Malaysian office buildings using a mixed-methods approach (Thesis for Ph. D in Landscape Architecture and Urban Design, Shool of Architecture, University of Adelaide, Adelaide, Australia.

https://digital.library.adelaide.edu.au/dspace/bitstream/2440/73200/8/02main.pdf

  • Suzer, O. (2015). A comparative review of environmental concern prioritization: LEED vs other major certification systems. Journal of Environmental Management, 154, 266–283.

https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2015.02.029

  • Vyas, G. S., & Jha, K. N. (2016). Identification of green building attributes for the development of an assessment tool: A case study in India. Civil Engineering and Environmental Systems, 33(4), 313-334.

https://doi.org/10.1080/10286608.2016.1247832

  • Wang, Z., Wang, Z., & Qian, Z. (2020). A comparative study of the methods for establishing a local sustainable building rating system. Lowland Technology International, 22(3), 014-023.

https://cot.unhas.ac.id/journals/index.php/ialt_lti/article/view/671/714

  • Yengoyan, A. (2006). Modes of Comparison, Theory and Practice. The United States of America: University of Michigan Press.

https://press.umich.edu/pdf/0472099183-fm.pdf

  • Zarghami, E., Azemati, H., Fatourehchi, D., & Karamloo, M. (2018). Customizing well-known sustainability assessment tools for Iranian residential buildings using Fuzzy Analytic Hierarchy Process. Building and Environment, 128, 107-128.

https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2017.11.032

  • Zhao, X., Zuo, J., Wu, G., & Huang, C. (2019). A bibliometric review of green building research 2000–2016. Architectural Science Review, 62(1), 74-88.

https://doi.org/10.1080/00038628.2018.1485548

  • Zhang, X., Zhan, C., Wang, X., & Li, G. (2019). Asian green building rating tools: A comparative study on scoring methods of quantitative evaluation systems. Journal of Cleaner Production, 218, 880-895.

https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.01.192

توسعه پایدار شهری
دوره 4، شماره 12
آبان 1402
صفحه 109-127

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار