امکان‌سنجی تحقق پیاده مداری با تأکید بر رویکرد TND(نمونه مطالعاتی: خیابان مدرس شهر کرمانشاه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور، دزفول، ایران.

3 پژوهشگر دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

شهرها درگذشته از قابلیت پیاده مداری بالایی برخوردار بودند به­ گونه‌ای که پیاده‌روی به علت دسترسی آسان و هزینه کم اصلی‌ترین روش جابجایی مردم در فضاها برای کلیه افراد جامعه به‌شمارمی‌رفت. این امر با ورود اتومبیل و انقلاب صنعتی دست‌خوش تغییر شد؛ بدین‌معنا که موضوع عابر پیاده به دست فراموشی سپرده ‌شد. توجه به حمل‌و‌نقل موتوری شهرها را با مسائل جدیدی همچون معضلات زیست‌محیطی، افزایش چاقی ‌مفرط افراد، بی‌هویتی و فقدان معنا روبه‌رو ساخت. رهیافت‌های بسیاری جهت پاسخ به این معضلات در جهان رقم خورده است. یکی از رهیافت‌های جدید برنامه‌ریزی و طراحی شهری که تأکید ویژه‌بر پیاده مداری و محور پیاده دارد رویکرد توسعه محلات سنتی (TND) است که بسیاری از ابعاد و شاخص‌های آن ارتباط وثیقی با دیدگاه و رویکرد پیاده مداری دارد؛ بنابراین، پژوهش حاضر بر آن است تا قابلیت پیاده مداری در خیابان مدرس واقع در منطقه سه شهرداری کرمانشاه را با رویکرد TND مورد ارزیابی قرار دهد. این خیابان به طول ۱۸۴۰ متر و عرض تقریبی ۱۷ متر - در بخش میانی این مقدار افزایش می‌یابد - نقشی تجاری و خدماتی دارد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات به‌صورت مطالعه کتب و اسناد کتابخانه‌ای، مشاهده میدانی و ابزار پرسشنامه ‌است. جامعه آماری این پژوهش تمام شهروندان کرمانشاه است که جمعیت تقریبی یک‌میلیون‌نفری را شامل می‌شود. همچنین، با قرار دادن این مقدار در فرمول کوکران حجم نمونه 384 نفر برآورد شده و نمونه‌گیری به‌طور تصادفی ساده صورت پذیرفته است. علاوه ‌بر آن، جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار تحلیلی SPSS در قالب آزمون‌های آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره و تی تک متغیره استفاده‌شده‌ است. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که تمامی مؤلفه‌های رویکرد TND بر پیاده مداری مؤثرند. البته میزان همبستگی هر شاخصِ رویکرد TND با پیاده مداری متفاوت است. به‌طوری‌که هشت عامل «وجود کاربری‌های جذاب»، «اختلاط کاربری»، «خوانایی مسیر»، «تنوع در ساختمان‌ها»، «امنیت از جرائم»، «کیفیت زندگی اجتماعی»، «جذابیت و سرزندگی» و درنهایت «غنای حسی» نسبت به شاخص‌های دیگر همبستگی بیشتری با پیاده مداری در خیابان مدرس دارند؛ بدین ترتیب، در ارتقا و پیاده­مدارسازی آن تأثیرگذارترند. نتایج دیگر بیانگر آن است که تمام شاخص‌های مؤلفه معناشناختی بر سرزندگی و هویت‌مندی خیابان مدرس مؤثرند. چراکه علاوه بر مؤلفه‌های عینی مؤلفه‌های ذهنی عابران را نیز پوشش می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Feasibility Study and Implementation of Pedestrian Walkway with an Emphasis on TND Approach (Case Study: Modares Street at Kermanshah)

نویسندگان [English]

  • Mahin Nastaran 1
  • Arezou Jamshidi Sheikhabadi 2
  • Mojtaba Lorzangeneh 3
1 Associate Professor, Department of Urban planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Master Student of Urban Design, Faculty of Architecture and Urban Planning, Jundishapur University of Technology, Dezful, Iran.
3 PhD. Candidate in Urbanism, Faculty of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

In the past, cities had a high pedestrian capability, so that walking was considered the main way of moving people around due to its easy access and low cost for all members of the society. This changed with the arrival of the automobile and the industrial revolution; This means that the pedestrian issue was forgotten. Paying attention to motorized transportation made cities face new issues such as environmental problems, increasing obesity of people, anonymity and lack of meaning. There have been many approaches to answer these dilemmas in the world. One of the new approaches to urban planning and design that has a special emphasis on pedestrian orientation and the pedestrian axis is the Traditional Neighborhood Development (TND) approach, many of its dimensions and indicators are closely related to the pedestrian orientation approach. Therefore, the current research aims to evaluate the pedestrianization capability of Modares Street located in the three municipalities of Kermanshah with the TND approach. This street has a length of 1840 meters and a width of approximately 17 meters, with an increase in width in the middle. Furthermore, Modares Street serves a commercial and service function in district three of Kermanshah. The current study uses a descriptive-analytical research methodology. The statistical population of this research is all the citizens of Kermanshah, which includes a population of about one million people. Also, by putting this value in Cochran's formula, the sample size is estimated to be 384 people, and simple random sampling has been done. Also, for data analysis, SPSS analytical software was used in the form of Pearson correlation statistical tests and multivariate regression, and univariate T-test. As a result of the current research, all variables of the TND approach are effective at enhancing walkability. Nevertheless, the degree of correlation between each variable of the TND approach and walkability varies. It is, therefore, evident that eight variables, such as "presence of attractive land use", "mixed land uses", "diversity of the facade", "variety of buildings", "security from crime", "quality of social life", "attractiveness and vitality" and "sensory richness", are more closely related to pedestrianization on Modares Street than other indicators. Due to this, they are more effective at promoting and pedestrianizing Modares Street. Moreover, all variables of the semantic index have a positive effect on the vitality and identity of Modares Street. Due to the fact that they also include the mental index of pedestrians.

کلیدواژه‌ها [English]

  • TND Approach
  • Walkability
  • Urban Street
  • Modares Street
  • Kermanshah

مراجع

  • ابراهیم‌زاده، عیسی. اسفندیاری مهنی، حمیده. (1397). بررسی نقش پیاده راه‌های شهری در توسعه گردشگری پایدار (مطالعه موردی: خیابان 15 خرداد تهران).گردشگری شهری. 5 (3)،142-131.

DOI:10.22059/jut.2018.233368.314

  • آرنت، رندال(1387). منشور نوشهر گرایی(ترجمه علیرضا دانش و رضا بصیری مژدهی). تهران: انتشارات پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
  • برومند سرخابی، هدایت الله.(1388). در جست‌وجوی هویت شهری کرمانشاه. تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقات شهرسازی و معماری.
  • بنتلی، ای ین. الکک، آلن. مورین، پال. سو مک گلین. اسمیت،گراهام. (1382). محیط‌های پاسخده (ترجمه مصطفی بهزاد فر). تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت.
  • پزشکی، بهنام. علیجانی، مریم. (1399). بررسی شاخص‌های سرزندگی پیاده راه و خیابان‌های پیاده محور، در مقایسه پیاده راه استقلال، استانبول ترکیه و خیابان پیاده محور سی تیر تهران ایران. هویت محیط. 1(2)، 40-57.

DOI: 10.22034/(jrupa-ei).2020.114145

  • پاکزاد، جهانشاه. (1385). مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری. وزارت مسکن و شهرسازی، دبیرخانه شورای عالی و شهرسازی و معماری ایران، معاونت شهرسازی و معماری. تهران: انتشارات شهیدی.
  • پاکزاد، جهانشاه. (1389). سیر اندیشه‌ها در شهرسازی 2 از کمیت تا کیفیت. تهران: انتشارات آرمان‌شهر.
  • تاجیک، آرزو. پرتوی، پروین. (1392). مدل مفهومی و چهارچوب تحلیلی پیاده مداری با تأکید بر رویکرد نوشهرسازی (مطالعه موردی: فاز چهار مهرشهر کرج). مطالعات شهری، 3(9)، 96-81.

https://urbstudies.uok.ac.ir/article_7888.html

  • تیبالدز، فرانسیس. (1383). شهرسازی شهروندگرا (مترجم محمد احمدی‌نژاد). اصفهان: خاک.
  • جیکوبز، جین. (1386). مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی(ترجمه، حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطون). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • حسین­پور، محمد. سلطانی، علی. زارعیان جهرمی، شهدیه. (1392). استفاده از رویکرد نوشهر گرایی در راستای ایجاد محیط پایدار شهری (مطالعه موردی: ورودی شیراز – بندرعباس). پنجمین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، مشهد مقدس.

https://civilica.com/doc/208005 

  • خادم فسقندیس، فرحناز. درسخوان، رسول. سینگری، مریم. فرامرزی اصل، مهسا. صباغ دهخوارقانی، صمد.(1399). بررسی جایگاه پیاده­راه در مورفولوژی شهری از دیدگاه تعاملات اجتماعی (نمونه موردی: پیاده راه تربیت و پیاده راه ولیعصر تبریز). جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، 12(45)، 45-66.

https://zagros.borujerd.iau.ir/article_685772.html

  • رهنما، محمدرحیم. بازرگان، مهدی. (1399). شناسایی محورهای دارای قابلیت پیاده مداری در کلان‌شهر مشهد با استفاده از روش SAD و رهیافت نوشهر گرایی. اطلاعات جغرافیایی سپهر، 2(116)، 181-203.

DOI: 10.22131/sepehr.2021.242868

  • ربانی ابوالفضلی، غزاله. رهنما، محمدرحیم. خاکپور، براتعلی. (1396). ارزیابی قابلیت پیاده­مداری با تأکید بر رویکرد نوشهرگرایی در بلوار سجاد مشهد. جغرافیا و توسعه فضای شهری، 4(2)، 1-24.

DOI:10.22067/gusd.v4i2.26025

  • طهماسبی، فرح. نظم­فر، حسین. قنبری، ابوالفضل. رضایی­نیا، حسن.(1399). ارزیابی و تحلیل ترجیحات معیارهای سرزندگی شهری در خیابان ولیعصر تهران. شهر پایدار، 3(1)، 1-18.

DOI:10.22034/JSC.2020.225505.1223

  • فروتن، منوچهر. صنعتگر کاخکی، مریم. رضایی، محمدکاظم. (1392). روش ارزیابی سرزندگی محیطی در مجتمع‌های تجاری و مراکز خرید. پژوهش‌های شهری هفت حصار. 2(6). 65-76.

http://hafthesar.iauh.ac.ir/article-۱-۳۷۳-fa.html

  • کازرونی، گلناز. مهدوی، افسون. (1396). امکان‌سنجی تحقق پیاده راه با رویکرد توسعه پایدار (نمونه موردی: محور هزارویک‌شب کرمان). سومین کنفرانس سالانه پژوهش‌های معماری، شهرسازی و مدریت شهری، شیراز.

https://sid.ir/paper/895374/fa

  • کرمونا، متیو. دی ماگالئس، کلودی. هاموند، لئو. (13۹6). فضای عمومی: ابعاد مدیریتی (ترجمه ایرج اسدی). تهران: انتشارات سمت.
  • گل، یان. (1394). شهر انسانی(ترجمه علی غفاری و لیلا غفاری). تهران: انتشارات علم معمار.
  • لینچ، کوین. (1381). تئوری شکل شهر(ترجمه سید حسین بحرینی). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • معبدی، رضا. (1384). مصرف و بیگانگی: زندگی روزمره در فضاهای مصرف (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه رازی، ایران.
  • محمدآقایی، طاهره. سهیلی، جمال‌الدین. (1394). بازیابی الگوی مناسب در طراحی پیاده راه‌های شهری با رویکرد پاسخگویی به نیازهای سالمندان(مطالعه موردی: منطقه جهان شهر کرج). کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در علوم کشاورزی و محیط‌زیست(کوالالامپور- مالزی).

https://sid.ir/paper/861826/fa

  • ملکی، پریسا.(1398). سنجش قابلیت پیاده مداری ذهنی و عینی محلات شهری شهر تهران و ارائه راهکارهای بهبود آن (پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی). دانشکده هنر و معماری، گروه شهرسازی دانشگاه مازندران، ایران.
  • مهندسان مشاور تدبیر شهر.(1386). گزارش طرح ساماندهی بافت مرکزی شهر کرمانشاه(وضع موجود)، سازمان بهسازی و نوسازی شهر کرمانشاه.
  • نیک­پور، عامر. یاراحمدی، منصوره. (1399). بازشناسی مؤلفه‌های شکل‌دهنده سرزندگی خیابان به‌مثابه ارتقا کیفیت زندگی اجتماعی در فضاهای شهری کوچک مطالعه موردی: خیابان شهید چمران شیراز. شهر پایدار، 3(1)، 41-54.

DOI:10.22034/JSC.2020.186810.1016

  • هاشمی، یوسف. کشکولی، زکیه. (1399). بررسی الگوی رفتاری عابران پیاده در یک فضای شهری نمونه موردی: میدان شهدا در تهران. جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، 12(43)، 53-71.

https://zagros.borujerd.iau.ir/article_673926.html

  • یوسفی، زینب.(1399). بررسی و تحلیل قابلیت پیاده مداری در معابر شهری با تأکید بر دیدگاه کارشناسان و شهروندان(نمونه موردی منطقه 12 شهرداری مشهد) (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه حکیم سبزواری، ایران.
  • Alexander, D. & Wydeman, B. (2020). The Intersection and divergence new urbanism and environmental psychology: an exploration, Journal of Frantiers in Built Environment, 6(61), 1-7.

DOI: 10.3389/fbuil.2020.00061

  • CNU (The Congress for the New Urbanism) and HUD (Department of Housing and Urban). (2000). Principles for Inner City Neighborhood Design, Publisher: U.S. Department of Housing and Urban Development.
  • Cambra, P. & Moura, F. (2020). how does walkability change relate to walking behavior change? Effects of a street improvement in pedestrian volumes and walking experience, Journal of Transport & Health. 16, 1-18.

DOI: 10.1016/j.jth.2019.100797

  • Calthorpe Associates. (2011). Transit-Oriented Development Design Guidelines. Sacramento County planning & community development department.
  • Ferrer, S, & Ruiz, T. (2018). The impact of the built environment on the decision to walk for short trips: Evidence from two Spanish cities. Transport Policy, 67,111-120.

DOI: 10.1016/j.tranpol.2017.04.009

  • Garde, A. (2020). New urbanism: past, present, and future, department of urban planning and public policy, university of California at lrine, 453-463.
  • Liao, B. & van den Berg, P. E. W. & van Wesemael, P. J. V. & Arentze, T. A. (2020). Empirical analysis of walkability using data from the Netherlands. Transportation Research. Part D: Transport and Environment, 85.

DOI: 10.1016/j.trd.2020.102390

Milakis, D, & Van Wee, B. (2018). Exploring the Acceptable travel time concept in the US and European Contexts: Results from Berkeley, CA and Delft, The Netherlands, Transport Policy, 64, 113- 122.

DOI: 10.1016/j.tranpol.2018.02.001

  • Nosal, B. (2009). Creating walkable and transit –supportive communities in halton. region halton department of halton university.

 https://dokumen.tips

  • Aurbach, L. (2005). Theories are to be distusted and continually tested against whether or not they lead to generally desired outcomes (paraphrasing Edmund Burke), TND Design Rating    version2.2.

https://19 january2017sapshot.epa.gov

  • S. & Biswas, S. (2019). Assessment of pedestrian-vehicle interaction on urban roads: a critical review, Archives of Transport, 51(3), 49-63.

http://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-dff368a3-229a-4797-b322-ea03f68ec7c3

  • Park, Y. & Garcia, M. (2020). Pedestrian safety perception and urban street settings, International Journal of Sustainable Transportation, 14(11), 860-871.

DOI: 10.1080/15568318.2019.1641577

توسعه پایدار شهری
دوره 4، شماره 10
اردیبهشت 1402
صفحه 17-36

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار