بازشناسی نقش کالبد خانه های تاریخی اصفهان در ارتقای تعاملات اجتماعی ساکنان، با تکیه‌بر تجربه زیسته افراد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

2 دانشیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

3 استاریار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

4 دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی، روانشناسی و زبان‌های خارجی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

چکیده

همگرایی اجتماعی و ایجاد شرایط مناسب در جهت ایجاد آن، از ضروریات معماری مسکونی است، خصوصاً در شرایطی که عمده بناهای مسکونی معماری معاصر، قادر به ایجاد موقعیت­های ممتاز، جهت برقراری تعاملات اجتماعی مناسب نمی ­باشند. به‌بیان‌دیگر، این وظیفه در خانه ­ها و مجموعه­ های زیستی شهرهای امروز، حس و حال ویژه خود را ازدست‌داده‌اند. در این راستا به نظر می­ رسد خانه­ های تاریخی با بهره­ گیری از مواردی نظیر قابلیت­ های کالبدی خود، شرایط موردنیاز برای برقراری تعاملات اجتماعی را به‌گونه‌ای مناسب مهیا می­کرده ­اند. لذا سؤال پژوهش حاضر این است که عوامل کالبدی مؤثر بر ارتقای تعاملات اجتماعی در خانه ­های تاریخی کدم‌اند؟ و کدام‌یک از این عوامل در این خصوص مؤثرترند؟ در این راستا، هدف تحقیق حاضر آن است تا با بررسی تعدادی از خانه­های تاریخی شهر اصفهان، با استفاده از روش تحقیقی داده بنیاد کلاسیک و با بهره­گیری از نظریات افرادی که سابقه زیسته در این خانه­ ها را دارند، عوامل کالبدی مؤثر بر قابلیت بالای تعاملات اجتماعی در این خانه­ ها را شناسایی کند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که از دیدگاه مصاحبه­شوندگان، عوامل کالبدی خانه ­های تاریخی شهر اصفهان، به شیوه­ های مختلف در ارتقای تعاملات اجتماعی در این خانه­ ها مؤثرند که همه آن‌ها در یک نکته با یکدیگر مشترک‌اند و آن «قابلیت کلی محیط در پاسخ­دهی به نیازهای جسمی و روانی انسان» هست. ضمن آن­که در یک تقسیم ­بندی کلی، این عوامل، در سه دسته بعد قابلیت بصری، بعد قابلیت فعالیتی و بعد قابلیت حسی- ادراکی قابل‌تقسیم می باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Recognizing the Role of Historical Houses of Isfahan in Improving the Social Interactions of Residents, Relying on the Lived Experience of People

نویسندگان [English]

  • Pezhman Nazeri Naeini 1
  • Maryam Ghasemi Sichani 2
  • Mohsen Afshari 3
  • Narges Keshti Ara 4
1 PhD Student, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Khorasgan Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
2 Associate Professor, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Khorasgan Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.
4 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences, Psychology & Foreign Language, Khorasgan Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

Social convergence and creating suitable conditions for its creation is one of the necessities of today's residential architecture. Because it seems that most of the residential buildings of contemporary architecture are not able to create privileged positions to establish suitable social interactions for their residents, and as a result, the result of such an event is the isolation and distance of residents from each other and neglecting the benefits of social architecture. Is. In other words, even though one of the main tasks of houses is to help promote social interactions between the residents of the house, this task has its special feeling in the houses and biological complexes of today's cities (influenced by the rules of contemporary urban planning). have lost Therefore, according to the existing findings, historical houses seem to provide these conditions in a suitable way, the question of the present research is that the reasons for the success of historical houses in this field What is? And what are the effective factors on promoting social interactions in historical houses? Therefore, this research seeks to investigate a number of historical houses in Isfahan city, using the classic foundation data research method and using the opinions of people who have a history of living in these houses, the factors affecting the ability to identify the social interactions in these houses. The results of the research show that, from the point of view of the interviewees, several factors are effective in promoting social interactions in historical houses, all of which have one point in common, and that is "creating physical and mental comfort and peace" for the residents. In addition, in a general classification, these factors can be divided into four categories: physical, functional, cultural-social, sensory-perceptual. Although all these factors have not been emphasized to the same extent from the point of view of the interviewees.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Interactions
  • Urban Physic
  • Isfahan Historical Houses
  • Lived Experience

مراجع

  • ارژمند، محمود، و خانی، سمیه. (1391). نقش خلوت در معماری خانه ایرانی، مطالعات شهر ایرانی-اسلامی، 2(7)، 27-38.

https://www.sid.ir/paper/177360/fa

  • بمانیان، محمدرضا، و امینی، معصومه. (1396). معماری اجتماعی خانه ایرانی، تهران: انتشارات اول و آخر.
  • بهزاد فر، مصطفی، و طهماسبی، ارسلان. (1392). شناسایی و ارزیابی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر تعاملات اجتماعی. نشریه باغ نظر، 10 (25)، 17-28.

https://www.bagh-sj.com/article_2928.html

  • پور دیهیمی، شهرام. (1382). فضای باز مسکونی. دو فصلنامه علمی پژوهشی معماری-شهرسازی صفه، 13 (36)، 36-51.

https://soffeh.sbu.ac.ir/article_99880.html

  • حائری مازندرانی، محمدرضا. (1388). خانه فرهنگ طبیعت، بررسی معماری خانه ­های تاریخی و معاصر به‌منظور تدوین فرایند و معیارهای طراحی خانه، تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
  • راپاپورت، آموس. (1384). معنی محیط ساخته‌شده، رویکردی در ارتباط غیرکلامی (ترجمه فرح حبیب). تهران: پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
  • رامیار، رضا. (1391). درآمدی بر طراحی محوطه مجموعه‏ های مسکونی. تهران: سمت.
  • شریفیان، سید علی، مرادی نسب، حسین، قلمبر دزفولی، مریم، و ملاصالحی، ودیهه. (1400). تبیین مؤلفه‌های تأثیرگذار بر شکل­گیری فضاهای اجتماع‏پذیر در محیط­های آموزشی با استفاده از روش تحلیل عاملی (نمونه موردی: فضاهای دانشگاهی). علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 23 (7)، 207-222.

https://doi.org/10.30495/jest.2021.53276.5090

  • علیتاجر، سعید، سجاد زاده، حسن، سعادتی وقار، پوریا، و شهبازی، مهرداد. (1395). نقش عوامل کالبدی در اجتماع ‏پذیری سکونتگاه‌های غیررسمی (نمونه موردی: محله ‏های حصار امام خمینی و دیزج همدان). فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش و برنامه ­ریزی شهری، (24)، 61-82.

https://ensani.ir/file/download/article/20160910152149-10004-156.pdf

  • فوکویاما، فرانسیس، پانتام، رابرت، بوردیو، پیر، پورتس، آلهاندرو، تاجبخش، کیان، و کلمن، جیمز.(1389). سرمایه اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه (ترجمه حسن پویان و افشین خاکباز). تهران: انتشارات شیرازه.
  • قاسمی سیچانی، مریم، و پدرام، بهنام، و حریری، آزاده. (1395). تحلیل خانه تاریخی تک بادگیر باجغلی بر مبنای سازمان‌دهی فضایی، اثر، 37(72)، 77-92.

http://journal.richt.ir/athar/article-1-504-fa.html

  • قائدی، عبدالکریم. (1393). قابلیت فضاهای جمعی در مجتمع­ های مسکونی. فصلنامه علمی – پژوهشی صفه، (67)، 23-32.

https://www.sid.ir/paper/514365/fa

  • کربلایی حسینی غیاثوند، ابوالفضل، و سهیلی، جمال‌الدین. (1397). بررسی نقش مؤلفه‌های کالبدی محیط در اجتماع ­پذیری فضاهای فرهنگی با استفاده از تکنیک چیدمان فضا، مورد مطالعاتی: مجتمع ­های فرهنگی دزفول و نیاوران. آرمان‌شهر، 25، 373-361.

https://www.armanshahrjournal.com/article_85140.html

  • گیدنز، آنتونی. (1382). جامعه‌شناسی (ترجمه منوچهر صبوری). تهران: نشر نی.
  • لنگ، جان. (1386). آفرینش نظریه معماری، نقش علوم رفتاری در طراحی محیط (ترجمه علیرضا عینی فر). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • لنگ، جان. (1388). طراحی شهری؛ گونه شناسی طرح­ ها و رویه ­ها (ترجمه سید حسین بحرینی). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • نقره‌کار، عبدالحمید، حمزه نژاد، مهدی و باقری، حسین. (1393). اجتماع‌پذیری در حیاط خانه ایرانی (شناخت ویژگی­ های تقویت‌کننده حضور در حیاط، از طریق تحلیل سکانس ­های سینمایی)، انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، 7، 56-45.

https://www.isau.ir/article_61982.html

  • Abed, A. & AL-jokhadar, A. (2022). Common spaces as a tool for social sustainability. housing and the built environment, 37, 399-421.

https://doi.org/10.1080/00038628.2019.1646631

  • Alexander, Ch., Sara, I. & Murray, S. (1968). A pattern language which generates multi-service centers, Berkeley: center for environmental structure.
  • Almansoor, N. (­2021). Social sustainability in residential urban environments: single- family neibourhoods in basra, Iraq: University of strathclyde.
  • Archea, J. (1999). The Place of Architectural Factors in Behavioral Theories of Privacy. Journal of the Society for the Psychological Study of Social Issues, 33 (3), 116-137.

https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1977.tb01886.x

  • Askarizad, R. & Safari, H. (2020). The influence of social interactions on the behavioral patterns of the people in urban spaces (case study: the pedestrian zone of rasht municipality square, iran). Cities, 101, 102687.

https://doi.org/10.1016/j.cities.2020.102687

  • Azevedo V., Martins C., Maia A. (­2020). Life time Experience Scale: Development and validation in community samples. Journal of Revista Psycologia, 34 (1), 174-194.

https://doi.org/10.17575/psicologia.v34i1.1456

  • Barker, R.G. (1968), Ecological psychology: concepts and methods for studying the environment of human behavior, Stanford: Stanford university press.
  • Basolo, V. & Strong, D. (2002). Understanding the neighborhood: from residents’ perceptions and needs to action, housing policy debate, 13(1), 83-105.

https://doi.org/10.1080/10511482.2002.9521436

  • Bennet, S., Yiannakoulias, N., Williams, A., Kitchen, P. (2012). Playground Accessibility and Neighborhood Social Interaction among Parents. Journal of Social Indicators Research, 108 (2), 199-213.

https://www.jstor.org/stable/23260307

  • Carmona, M., Heath, T., & Taner, Oc. (2012). Public Places Urban Spaces, The Dimensions of Urban Design. Oxford: Architectural Press.
  • Cersil, A. ­ (2021). Social sustainability and co-housing: A reading over sedad hakki eldems studies on trading Turkish house typologies. Master of architecture Thesis, Department of architecture, Middle east technical university.
  • Gehl, J., & Svarre, B. (2013). How to study public life. Island press center for resource economics.

http://dx.doi.org/10.5822/978-1-61091-525-0

  • Glaser, B., & Strauss, A. (1967). The discovery of grounded theory: strategies for qualitative researches. Chicago: Aldine Publishing Company.
  • Hall, E. (1982). The Hidden Dimension, New York: Doubleday.
  • Hillier, B., & Hanson, J. (1984). the social logic of space, London: Cambridge university press.
  • Lang, J. (1987). Creating architecture theory, the role of behavioral science in environmental design. New York: van nostrand, reinhold.
  • Lawson, B. (2001). The language of space. US: Routledge.
  • Lawton, M. (1977). An ecological theory of aging applied to elderly housing, Journal of architecture education, 1(31), 147- 161.

https://doi.org/10.1080/10464883.1977.11102585

  • Li, Q., Wu C. )2022(. Social interaction, lifestyle and depressive status: mediators in the longitudinal relationship between cognitive function and instrumental activities of daily living disability among older adults. International Journal of environment research and public health, 19, 35-47.

https://doi.org/10.3390/ijerph19074235

  • Mondion, J. J. (2022). Spatialising the collective: the spatial practice of two housing project in berlin. Journal of Social & culture geography, 1-20.

https://doi.org/10.1080/14649365.2022.2115118

  • Oldenburg, R. (1999). The Great Good Place: Cafes, Coffee Shops, Community Centers, Beauty Parlors, General Stores, Bars, Hangouts, and how they Get You Through the Day, New York: Paragon. House.
  • Pasalar, C. (2003). The effects of spatial layout on students’ interactions in middle schools: Multiple case analysis, Ph.D. thesis, Faculty of North Carolina State University.
  • Peng, Y., Peng, Z., Feng, T., Zhong, C., & Wang, W. (2021). Assessing comfort in urban public spaces: A structural equation model involving environmental attitude and perception. Environmental research and public health, 18 (3), 1287.

 https://doi.org/10.3390/ijerph18031287

  • Pol, E. (2002). The theoretical background of the city-identity-sustainability network. Environment and behavior, 34 (1), 8-25.

https://doi.org/10.1177/0013916502034001002

  • Putra, I., Astel Burt, T., Cliff, D., Vella, S., & Feng, X. (2021). Do physical activity, social interaction, and mental health mediate the association between green space quality and child prosocial behavior. Journal of Urban forestry & urban greening, 64, 102-117.

https://doi.org/10.1016/j.ufug.2021.127264

  • Rapoport, A. (1969). House form and culture, Englewood cliffs, NJ: Prentice-Hall.
  • Schepis, F. (2022). Take care. The body of architecture, the city and the landscape. International symposium: new metropolitan perspective. Springer.

https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-031-06825-6_14

  • Septianingrum, L., Irmawati, E., & Mutia F. (2022). Representation and meaning of space according to metaphysical architecture. ARJ. Journal of Architectural Research, 53, 211-228.

https://doi.org/10.22225/arj.2.1.2022.30-34

  • Sennett, R. (1974). The fall of public man. New York: Norton & company.
  • Soltani, S., Gu, N., Ochoa, J., & Sivam, A. (2022). The role of spatial configuration in moderation the relationship between social sustainability and urban density. Cities, 121, 103519.

https://doi.org/10.1016/j.cities.2021.103519

  • Wineman, J. D. (1986). Behavioral Issues in Office Design. New York: Van Nostrand Reinhold Company.
  • Wu, X., Hua, R., Yang, Z., & Yin, J. (2018). The influence of intention and outcome on evaluationsof social interaction. Acta Psychologica, (182), 75-81.

https://doi.org/10.1016/j.actpsy.2017.11.010

  • Zhang, Y.& Chen, G.& He, Y.& Jiang, X.& Xue, C­. (2022). Social interaction in public spaces and well-being among elderly woman: towards age-friendly urban environments. Environmental research and public health, 19 (2), 746.

https://doi.org/10.3390/ijerph19020746

  • Zinken, J., & Kaiser, J.­ (2020). Formulating other minds in social interaction: Accountability and course of action. Language in society, 51 (2), 185-210.

https://doi.org/10.1017/S0047404520000688

توسعه پایدار شهری
دوره 4، شماره 13
بهمن 1402
صفحه 23-41

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار