بررسی تأثیر تحقق پذیری و گسترش شهرهای الکترونیکی بر توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان.

چکیده

پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر تحقق ­پذیری و گسترش شهر الکترونیک بر توسعه پایدار شهری در کلان‌شهر تبریز تدوین‌یافته است. نوع تحقیق با توجه به هدف، کاربردی- توسعه­ ای و ازنظر ماهیت و روش از نوع توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش­ های اسنادی و میدانی جمع‌آوری‌شده و ابزار گردآوری اطلاعات میدانی، پرسشنامه­ بوده‌است. جامعه آماری پژوهش شامل 45 کارشناس و متخصص فناوری اطلاعات و ارتباطات و مسائل شهری در سازمان­ های مختلف شهر تبریز می­ باشند. به‌منظور تحلیل داده­ ها از نرم‌افزار SPSS و آزمون آماری «تی تک نمونه ­ای» استفاده‌ شده‌است. یافته ­های پژوهش بیانگر آن است که با توجه به وضعیت زیرساخت­های موجود، از بین 13 فعالیت موردبررسی، امکان الکترونیکی شدن فعالیت ­های بانکی، امور مربوط به نقلیه، مسافرتی، علمی و کسب اطلاعات بالاتر و سایر فعالیت­ها پایین­تر از حد متوسط هستند و دیدگاه کلی کارشناسان به تحقق شهر الکترونیک با میانگین 3/13 و در حد متوسط بوده است که نشان می­دهد تا حدودی امکان الکترونیکی شدن فعالیت­ های شهری در شهر تبریز امکان‌پذیر است. همچنین نتایج به‌دست‌آمده نشان می­ دهد با توجه به جایگاه شهر تبریز در کشور و اهمیت آن در منطقه و نیز روند افزایش جمعیت، استفاده از ابزارهای الکترونیکی و بهره‌گیری از دانش‌های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و تحقق شهر الکترونیک می‌تواند گام مهمی در دستیابی به توسعه پایدار شهری باشد. بنابراین کارشناسان نقش استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و نیز تحقق شهر الکترونیک بر توسعه پایدار شهری را 75/6 درصد، زیاد، و 24/4 درصد، متوسط، ارزیابی کرده ­اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Realization and Development of E-Cities on Urban Sustainable Development (Case Study: Tabriz Metropolis)

نویسنده [English]

  • Rasoul Babanasab
PhD, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Geography, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

The present study is done with the aim of investigating the effect of E-cities realization and expansion on urban sustainable development in Tabriz Metropolis. The research method is applied-developmental and also is descriptive-analytical. As this paper is a survey research, data is collected with documentary and survey methods along with questionnaire as research instrument. The research population includes 45 experts and specialists in ICT and urban affairs from different organizations of Tabriz City. SPSS software and, “T-test one sample” are employed to data analyzing. Research findings indicate that regarding the state of the available infrastructures, among 13 investigated activities, possibility of becoming electronic for bank activities, transportation affairs, travel, scientific activities and information achievement are in higher scores. The expert’s general attitude about realizing E-cities with 3.13 average is in moderate level. They believe that Tabriz urban activities could be done in electronic ways to some extent. In addition, the results indicate that regarding the status of the Tabriz city in Iran and its significance in the region as well as the process of population development, using E-tools and ICT knowledge and realization of E-cities can be as important steps for urban sustainable development achievement. Therefore, 75.6 % of experts have evaluated the role of using ICT and realization of E-cities on urban sustainable development in high level and 24.4% of them believe them in moderate level.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information and Communication Technology (ICT)
  • Electronic City
  • Sustainable Urban Development
  • Tabriz Metropolis
  • بابانسب، رسول. 1394. برنامه‌ریزی توسعه پایدار شهری با تأکید بر تحقق‌پذیری شهر الکترونیک در کلان‌شهرها (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز). رساله دکتری، دانشگاه اصفهان.
  • حاتمی نسب، سید حسن، رضا طالعی فر، منیره عسکری نژاد، و علی دهقانی.1390. ارزیابی دیدگاه مدیران در خصوص وضعیت شهر
    الکترونیک (مطالعه موردی: شهر الکترونیک یزد). فصلنامه علمی- پژوهشی کاوش­های مدیریت بازرگانی 3 (5): 1-26.
  • سازمان آمار و فناوری اطلاعات شهرداری تبریز. 1392. گزارش عملکرد سازمان آمار و فناوری اطلاعات شهرداری تبریز.
  • شرکت مخابرات استان آذربایجان شرقی. 1392.
  • قادری، امیر، و مجتبی امیری. 1386. نقش و ضرورت استقرار شهر الکترونیک در توسعه پایدار، اولین کنفرانس بین­المللی شهرداری الکترونیکی. سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، وزارت کشور.
  • لقایی، حسنعلی، و حمیده محمدزاده تیتکانلو. 1378. مقدمه­ای بر مفهوم توسعه شهری پایدار و نقش برنامه­ریزی شهری. فصلنامه هنرهای زیبا 6: 32-42.
  • معاونت برنامه‌ریزی و توسعه. 1392. آمارنامه شهرداری کلان‌شهر تبریز. 1391. تبریز: موسسه هاتف شهر.
  • معاونت برنامه‌ریزی دفتر آمار و اطلاعات استانداری آذربایجان شرقی. 1390. نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان تبریز.
  • معاونت برنامه‌ریزی و توسعه مدیریت آمار و تحلیل اطلاعات. 1390. گزارش تحلیلی از نتایج سرشماری به تفکیک مناطق ده‌گانه شهرداری تبریز.
  • مفیدی شمیرانی، سید مجید، و علی افتخاری مقدم. 1388. توسعه پایدار شهری، دیدگاه­ها و اصول اجرایی آن در کشورهای درحال‌توسعه. فصلنامه بین‌المللی پژوهشی ساخت شهر (12): 15-25.
  • Cohen, Galit., Salomon Ilan, and Peter Nijkamp. 2002. Information–communications technologies (ICT) and transport: does knowledge underpin policy? Telecommunications Policy (26): 31–52.
  • Couclelis, Helen. 2001. The social construction of the digital city. USA: University of California press.
  • Kotval, Zenia. 1999. Telecommunications, A realistic strategy for the revitalization of American cities. Cities 16 (1): 33–41.
  • Odendaal, Nancy. 2003. Information and Communication Technology and Local Governance: Understanding the Difference between Cities in Developed and Emerging Economies. Computers, Environment and Urban systems (27): 585-607.
  • Talvitie, Juha. 2002. The Influence of Information Technology on Spatial Development. FIG XXII International Congress, Washington, D.C. USA. April 19-26: 1-11.
  • Zeynali Azim, Ali., Elnaz Behnud, Mohammad Zeynali, and Shohre kasiri. 2012. Electronic city: A City of Today and Tomorrow. Journal of Basic and Applied Scientific Research, J. Basic. Appl. Sci. Res 2(7): 6615-6621.