ارزیابی کیفیت محیط شهری با متد سنجش آزردگی مورد مطالعه: شهرچادگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه شهرسازی، مؤسسه آموزش عالی دانش پژوهان پیشرو، اصفهان، ایران.

2 دانشیار، گروه برنامه ریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

انسان از آغاز شهرنشینی کوشیده است تا کیفیت زندگی خود را ارتقاء دهد. این تلاش در بعدهای زیادی انجام گرفته است. هر سکونتگاهی زنده و پایا است و جهت بقاء خود و حفظ سلامتی ساکنین خود احتیاج به محیط شهری باکیفیت مناسب دارد. در حال حاضر شهرها با انواع مشکلات از قبیل اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، زیرساختی، زیست‌محیطی و مدیریتی مواجه هستند که همبستگی معناداری با کیفیت­محیطی و نهایتاً کیفیت زندگی دارند یکی از روش‌های تبیین کیفیت محیط اندازه‌گیری موارد آزردگی در سکونتگاه می‌باشد. چادگان یکی از شهرهای کوچک مقیاس واقع در غرب استان اصفهان دارای آب‌وهوای کوهستانی و مجاورت به دریاچه سد زاینده‌رود علی‌رغم اقلیم و موقعیت جغرافیایی مناسب دارای بهره‌وری پایینی می‌باشد. هدف از این تحقیق سنجش کیفیت محیط شهری چادگان و همچنین ارزیابی میزان تاثیر شاخص­های موجود در ارتباط با کیفیت محیطی چادگان می‌باشد. تحقیق مذکور ازلحاظ هدف تحقیق کاربردی است و به لحاظ روش تحقیق تحلیلی –توصیفی می­باشد. همچنین از منظر تنظیم چارچوب نظری روش اسنادی است. روش جمع‌آوری اطلاعات به دو روش اسنادی-کتاخانه ای و میدانی و شامل تهیه نقشه پایه شهری، تهیه نقشه کاربری وضع موجود، تنظیم پرسشنامه می‌باشد. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به کمک مدل تحلیل‌های مکانی سلسله مراتبی AHP، رگرسیون چند متغیره سلسله مراتبی است. نتایج به دست آمده ناشی از تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشانگر تبیین 79 درصد واریانس کیفیت محیطی به‌وسیله شاخص‌های چهارگانه کالبد، عملکرد، محتوی و حکمروایی می‌باشد. همچنین میزان تأثیر این شاخص‌ها (کالبدی- 4/0)–(عملکرد-68/0)–(حکمرانی-30/0) و (محتوی-19/0) می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessing the Quality of Urban environment using disturbance measurement method (Case study: Chadegan City)

نویسندگان [English]

  • Behshad Deihim 1
  • Mahin Nastaran 2
1 M.Sc., Department of Urban Planning, Daneshpajoohan Pishro Higher Education Institute, Isfahan, Iran.
2 Associate Professor, Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

Since the beginning of urbanization, human beings have sought to improve the quality of their lives. This effort has been achieved in many respects. Every habitat is alive and well and requires a high-quality urban environment to survive and maintain the health of its inhabitants. Nowadays, cities are facing a variety of economic, social, physical, infrastructural, environmental, and management problems, which have a significant correlation with environmental quality and quality of life. One way to determine the quality of the environment is to measure the disturbance in the settlement. Chadegan is one of the small-scale towns west of Isfahan province with mountainous climate and proximity to ZayandehRood Lake, which has low productivity despite suitable climate and geographical location. The purpose of this study is to assess the quality of Chadegan urban environment and also to evaluate the impact of existing indicators related to the environmental quality of Chadegan. This research is practical in terms of purpose, and analytical-descriptive in terms of research method. It also has documentary method in terms of setting the theoretical framework. Two data collection methods are used: documentary-library and hands-on and includes preparing the basic urban map, preparing the current land use map, preparing the questionnaire and completion. Data analysis has been done using Spatial Analytical Hierarchy Process (AHP) model and hierarchical multiple regressions. The results obtained from hierarchical regression analysis show that 79% of the variance in environmental quality is explained by physical, functional, contextual and governance indicators. The impacts of each of these indicators are as follows: Physical – 0.4, Functional – 0.68, Governance – 0.30, and Contextual – 0.19.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban Environment Quality
  • Hierarchical Regression
  • Environmental Disturbance
  • AHP
  •  احدنژاد، محسن، و سعید نجفی. 1394. سنجش کیفیت ذهنی زندگی در محلات شهری با استفاده از مدل‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره (مطالعه موردی: محلات کارمندان و اسلام‌آباد شهر زنجان). مجله برنامه‌ریزی شهری. 6 (23): 20-1.
  • اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان. 1396. شهر چادگان. https://isfahan.mrud.ir/Portals/16/معرفی اداره کل/روابط عمومی/Chadegan.pdf. دسترسی در 19/09/1399.
  • اعتمادی نژاد، سیاوش، و میلاد عباسی، و احمد علیزاده لاریمی، و جمشید یزدانی چراتی، و رقیه جعفری تالارپشتی. 1389. بررسی ارتباط آزردگی و درک ناشی از مواجهه با صدای فرکانس پایین با حساسیت صوتی. نشریه آرشیو بهداشت حرفه‌ای. 3(2): ۳۰۷-۳۱۳.
  • الله یاری اصلی ارده، شمیلا، و مریم جعفری مهرآبادی و اصغر شکرگزار. 1396. سنجش کیفیت محیط سکونتی محلات شهری (مطالعه موردی: محلات خرمشهر و ضیابری شهر رشت). مجله. پژوهش­های جغرافیایی برنامه‌ریزی شهری. ۵ (1): 127-107.
  • براتی، ناصر، و الهام کاکاوند. 1392. ارزیابی تطبیقی کیفیت محیط سکونت شهری با تأکید بر تصویر ذهنی شهروندان. نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی. 18 (3): 32-25.
  • بهرام‌پور، عطیه، و آتوسا مدیری. 1394. مطالعه رابطه میان رضایتمندی ساکنان از محیط زندگی و میزان حس تعلق آن‌ها در مجتمع مسکونی بلندمرتبه شهرک کوثر تهران. نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی. 2 (3): 94-85.
  • داداش‌پور، هاشم و فرامرز رستمی.1390. بررسی و تحلیل نحوه توزیع خدمات شهری از دیدگاه عدالت فضایی،
  • مطالعه موردی شهر یاسوج. جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای. 16:191-178.
  • داداش پور، هاشم، و فرامرز رستمی. 1390. سنجش عدالت فضایی یکپارچه خدمات عمومی شهری بر اساس توزیع جمعیت، قابلیت دسترسی و کارایی در شهر یاسوج. مجله مطالعات و پژوهش‌های شهری منطقه ای. 3(10): 22-1
  • داداش‌پور، هاشم، فرامرز رستمی و بهرام علیزاده. 1393. بررسی و تحلیل توزیع عادلانه خدمات شهری و الگوی پراکنش فضایی آن‌ها در شهر همدان. فصلنامه مطالعات شهری. 12 (3): 18-5.
  • رادجهانبانی، نفیسه. 1390. بررسی تطبیقی کیفیت محیط محلات شهری با رویکرد توسعه پایدار. پایان‌نامه ارشد دانشگاه تهران.
  • رفیعیان، مجتبی، جمشید مولودی. 1395. رویکردها و روش‌های سنجش کیفیت محیط مسکونی شهری. تهران: انتشارات آذرخش.
  • زبردست، اسفندیار. 1380. کاربرد «فرایند تحلیل سلسله مراتبی» در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای. هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی.10: 21-13.
  •  زنگنه، مهدی، سکینه عبدالملکی، و مریم سادات موسوی. 1397. ارزیابی کیفیت محیطی (عینی-ذهنی) و رضایتمندی سکونتی در شهرک‌های جدید (مطالعۀ موردی: شهرک توحید سبزوار). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری. 6(4): 844-827.
  • طبیبیان، منوچهر، یاسر منصوری.1392. ارتقای کیفیت محیطی و رضایت‌مندی از زندگی در محلات جدید با اولویت‌بندی اقدامات بر اساس نظرهای ساکنان (نمونه موردی: کاشان). محیط شناسی. 39(4): 16-1.
  • عباس زاده، محمد. 1391. تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی. جامعه‌شناسی کاربردی (مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان). 23(1): 34-19.
  • علیمردانی، مسعود، جمال‌الدین مهدی نژاد، طلیعه افهمی. (1394). رشد کیفی فضای شهری به‌منظور ارتقاء تعاملات اجتماعی (نمونه موردی خیابان احمدآباد مشهد). فصل‌نامه هنرهای کاربردی 7(4): 14-5
  • وجدانی درستکار، نازنین و لیلا باقرزاده حور. 1395. مقایسه شاخص‌های ادراکی کیفیت محیط سکونت در بافت قدیم و جدید شهر مشهد. کنفرانس بین‌المللی نخبگان عمران، معماری و شهرسازی. تهران.
  • Beutel, M., Jünger, C., Klein, E., Wild, P., Lackner, K., Blettner, M., & Binder, H., Michal, M., Wiltink, J., Brähler, E. & Munzel, T. 2016. Noise Annoyance Is Associated with Depression and Anxiety in the General Population- The Contribution of Aircraft Noise. PLOS ONE. 11. e0155357. 10.1371/journal.pone.0155357.
  • Meerling. 1981. Psychological research methods. Part 2: Data analysis and psychometrics). pp. 242. Amsterdam: Boom.