ارزیابی تأثیر آلودگی زیست محیطی بر سلامت شهروندان در سطح محلات شهری (مطالعه موردی: محلات سیاه اسطلخ و رودبارتان شهر رشت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

امروزه مطالعه درباره‌ی آلودگی‌های زیست‌محیطی در حوزه سلامت شهری یکی از دغدغه‌های اصلی شهروندان، مجامع و سازمان‌های جهانی، مدیران و برنامه ریزان شهری به شمار می‌رود به‌طوری‌که بی‌توجهی به آن می‌تواند حیات بشر و بقای او را مورد تهدید و خطر جدی قرار دهد. لذا هدف از نگارش مقاله حاضر، ارزیابی تأثیر آلودگی زیست‌محیطی بر سلامت شهروندان در محلات سیاه اسطلخ و رودبارتان شهر رشت می‌باشد. این پژوهش ازنظر هدف جزء تحقیقات کاربردی و ازنظر ماهیت و روش جزء پژوهش‌های توصیفی - تحلیلی به‌حساب می‌آید. گردآوری داده‌ها از طریق پرسشنامه‌ای با ۱۰ شاخص مستقل و ۲ شاخص وابسته با ۵۵ گویه از طریق مرور اسناد معتبر پژوهشی و برداشت‌های میدانی استخراج گردیده است. جامعه آماری تحقیق شهروندان بالای ۱۵ سال محلات سیاه اسطلخ و رودبارتان شهر رشت می‌باشند و حجم نمونه نیز به تعداد ۲۰۰ نفر از ساکنین محلات مذکور جمع‌آوری و نحوه توزیع پرسشنامه، به‌صورت تصادفی بوده است. برای تجزیه‌وتحلیل یافته‌های حاصل از مطالعات میدانی از نرم‌افزارهای spss و Smart PLS و آزمون‌ آماری معادلات ساختاری استفاده‌شده است. نتایج پژوهش نشان داد که محله سیاه اسطلخ با مجموع ضرایب مسیر ۵۲۴/۰ نسبت به محله رودبارتان با مجموع ضرایب مسیر ۳۸۴/۰ بیشترین تأثیرگذاری را بر آلودگی زیست‌محیطی و سلامت شهری شهروندان داشته است. در پایان با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، پیشنهادهایی جهت بهبود وضعیت این شاخص‌ها در عملکرد محلات مذکور ازجمله برنامه‌ریزی و تلاش مسئولین برای سرمایه‌گذاری در جهت کاهش آلودگی هوا، فراهم آوردن زمینه لازم به جهت بهداشتی بودن آب آشامیدنی، نظافت و پاکیزگی معابر و کوچه‌های محلات، فراهم آوردن زمینه لازم جهت مشارکت مردم و غیره ارائه گردیده است. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluating the Impact of Environmental Pollution on the Health of Citizens at the Level of Urban Neighborhoods (Case Study: Siah Astalkh and Rudbartan Neighborhoods of Rasht)

نویسندگان [English]

  • Milad Babayi Elyasi
  • Ali akbar Salaripour
Department of Urban Planning, Faculty of Art and Architecture, Gilan University, Rasht, Iran
چکیده [English]

Nowadays, the study of environmental pollution in the field of urban health is considered one of the main concerns of citizens, global organizations and organizations, managers and urban planners, so that ignoring it can seriously threaten and endanger human life and survival. Therefore, the purpose of writing this article is to evaluate the impact of environmental pollution on the health of citizens in Siah Astalkh and Rudbartan neighborhoods of Rasht city. This research is part of applied research in terms of its purpose and descriptive-analytical research in terms of its nature and method. Data collection has been obtained through a questionnaire with 10 independent indicators and 2 dependent indicators with 55 items through the review of valid research documents and field impressions. The statistical population of the research is the citizens over 15 years of age of Siah Astalkh and Rudbartan neighborhoods of Rasht city, and the sample size is 200 residents of the said neighborhoods, and the distribution of the questionnaire was completely random. To analyze the findings from field studies, spss and smart pls software and statistical test of structural equations have been used. The results of the research showed that Siah Astalkh neighborhood with a total of 0.524 path coefficients compared to Rudbartan neighborhood with a total of 0.384 path coefficients had the greatest impact on environmental pollution and urban health of citizens. In the end, according to the results of this research, suggestions to improve the status of these indicators in the performance of the mentioned neighborhoods, including the planning and efforts of the authorities to invest in reducing air pollution, providing the necessary grounds for the health of drinking water, cleaning and The cleanliness of the streets and alleys of the neighborhoods, providing the necessary grounds for people's participation, etc have been provided.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental pollution
  • justice
  • urban health
  • Rasht

مراجع

  • احمدی، محمد، و حاتمی­نژاد، حسین، و پوراحمد، احمد، و زیاری، کرامت­الله، و زنگنه شهرکی، سعید، و پارسی­پور، حسن. (۱۳۹۹). بررسی و تحلیل عدالت در سلامت شهری (موردمطالعه: شهر بجنورد)، آمایش جغرافیایی فضا.10(۳۸)،۱۹۶-۱۷۳.

DOI:10.30488/GPS.2021.182562.3037

  • ادهمی، عبدالرضا، و اکبرزاده، الهام. (۱۳۹۰). بررسی عوامل فرهنگی مؤثر بر حفظ محیط‌زیست شهر تهران (مطالعه موردی: مناطق ۵ و ۱۸). جامعه‌شناسی مطالعات جوانان. 1(۱)، 62-37.

https://www.sid.ir/paper/170183/fa

  • اسدی کرم، رخساره. (۱۳۹۷). اثرات زیست‌محیطی بر سلامت عمومی، دومین همایش ملی سبک زندگی و سلامت، یزد.

http://cnf.iauyazd.ac.ir/p/Article4_118

  • آماده، حمید، و حمیدیان، ندا­السادات. (۱۳۹۸). تحلیل رابطه متقابل بین کیفیت محیط‌زیست، درآمد سرانه و سلامت عمومی در ایران، اقتصاد محیط‌زیست و منابع طبیعی. ۳(۷)،۶۲-۱.

DOI: 10.22054/EENR.2020.12486

  • الیوت، دیوید (۱۳۸۴). انرژی، جامعه و محیط زیست، ترجعه: بهرام معلمی، انتشارات کمیته ملی توسعه پایدار، چاپ اول، تهران.
  • حسین­زاده، افسانه. (۱۳۹۵). بررسی تأثیر آلودگی بر سلامت با تأکید بر شاخص عملکرد زیست‌محیطی در کشورهای با درآمد متوسط به بالا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. آذربایجان غربی، دانشگاه ارومیه.
  • خلعت بری، یلدا، و هرمیداس، داوود، و زارع، علی، و پورهاشمی، سیدعباس. (۱۴۰۰). تحلیل مفاهیم آلودگی و خسارت در حقوق بین الملل محیط زیست، علوم و تکنولوژی محیط زیست. 2۳(5)، ۱۴۱-۱25.

DOI: 10.30495/JEST.2021.9070

  • دماری، بهزاد.(۱۳۸۶). مدیریت شهری و سلامت، انتشارات تیسا، چاپ اول، تهران.
  • شبیریان، فهیمه. (۱۳۹۱). تحلیل فضایی بیماری‌های زنان در شهر تهران با تأکید بر برنامه‌ریزی سلامت شهری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور تهران.
  • شمس‌الدینی، علی، و دهقانی، امین، و منوچهری، فاطمه، و ابی­زاده، سامان. (۱۳۹۹). ارزیابی پایداری زیست‌محیطی و بررسی توزیع فضایی آن در سکونتگاه‌های روستایی استان کرمانشاه (نمونه مطالعاتی: شهرستان روانسر)، جغرافیا و توسعه. ۱۸(۵۸)،۹۲-۷۵.

DOI: 10.22111/GDIJ.2020.5177

  • صدر موسوی، میرستار، و کریم­زاده، حسین، و صبوری، رحیمه، و زاد ولی، فاطمه. (۱۳۹۶). بررسی و تحلیل اثرات زیست‌محیطی گسترش پراکنده شهری (نمونه موردی: شهر هادی شهر)، برنامه‌ریزی منطقه‌ای. ۷(۲۶)،۱۶۰-۱۴۷.

 DOR: 20.1001.1.22516735.1396.7.26.11.6

  • عمادالدین، سمیه، و آریان­کیا، مصطفی، و باددست، بنفشه. (۱۳۹۸). تحلیل و رتبه‌بندی سطوح مناطق شهری بر اساس مؤلفه‌ها و شاخص‌های ناپایداری محیط‌زیست شهری با استفاده از مدل تلفیقی SAW و آنتروپی شانون (مطالعه موردی: شهرستان‌های استان البرز). آمایش جغرافیایی فضا. ۹(۳۲)، ۲۶۲-۲۴۹.

DOI:10.30488/GPS.2019.91909

  • فردین، مینا، و میلانی، علیرضا، و بیرانوند، مسعود،  و متین راسخ، مجید. (۱۳۹۹). مطالعه تطبیقی مسئولین آلوده‌کنندگان جغرافیای انسانی (محیط‌زیست) نسبت به مرگ‌های ناشی از آلودگی ایجادشده توسط آن‌ها در حقوق ایران و اسناد بین‌المللی. نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی. ۱۲(۲)،۳۱۹-۲۹۵.

DOR: 20.1001.1.66972251.1399.12.2.16.0

  • فیروزی، محمدعلی، و محمدی ده چشمه، مصطفی، و سعیدی، جعفر (۱۳۹۶). ارزیابی شاخص‌های ناپایداری زیست‌محیطی با تأکید بر آلودگی آب، آلودگی خاک و آلودگی صدا با استفاده روش تحلیل سلسله مراتبی در کلان‌شهر اهواز. علوم و تکنولوژی محیط‌زیست. ۱۹(۳)،۸۱-۶۷.

DOI:10.22034/JEST.2017.11070

  • قربانی، ساره، و صالحی، اسماعیل، و فریادی، شهرزاد، و جعفری، حمیدرضا. (۱۳۹۸). ارزیابی عدالت محیط‌زیست در شهر تهران مبتنی بر توزیع فضایی آلودگی هوا و صدا. جغرافیا و پایداری محیط. ۹(۳)،۳۱-۱۹.

DOI: 10.22126/ges.2019.3819.1982

  • کامیابی، سعید، و نظری، زهرا، و شعبانی، مریم. (۱۳۹۹). تأثیر مدیریت پسماند بیمارستانی بر کاهش آلودگی زیست‌محیطی در شهر اهواز، جغرافیا و روابط انسانی. ۳(۲)، ۲۹۷-۲۷۱.

DOR: 20.1001.1.26453851.1399.3.2.19.6

  • کرکه­آبادی، زینب، و سید علیان، انسیه، و عبدی، کمیل. (۱۳۹۸). بررسی شاخص‌های زیست‌محیطی مؤثر بر رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط زندگی شهری (نمونه مطالعاتی: شهر سمنان). آمایش جغرافیایی فضا. ۹(۳۲)،۲۴۸-۲۳۳.

DOI:10.30488/GPS.2019.91907

  • مرکز آمار ایران. (۱۳۹۲). نتایج آمارگیری از گردشگران ملی تابستان ۱۳۹۲، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
  • مشاور طرح نقش‌جهان پارس. (۱۳۹۵). طرح جامع تفصیلی منطقه ۱ و ۳ شهر رشت.
  • مهندسان مشاور طرح و کاوش. (1386). طرح جامع شهر رشت. جلد ۸، اداره کل راه و شهرسازی استان گیلان، رشت.
  • میرزاده، نادر، و سپهری فر، سیما. (۱۳۹۲). تعامل حق بر محیط‌زیست سالم و حق بر بهداشت. مطالعات حقوق بشر اسلامی. ۲(۴)،۹۶-۳۷.

http://ensani.ir/file/download/article/20140827124554-9840-21.pdf

  • نصرتی­نژاد، فرهاد، و سراج­زاده، سید حسین، و دیهول، منصور. (۱۳۹۹). تبیین جامعه‌شناختی رفتار زیست‌محیطی (مطالعه موردی: شهروندان تهران)، توسعه پایدار محیط جغرافیایی. ۲(۲)،۵۲-۳۳.

DOI:10.52547/sdge.2.2.33

  • نوابخش، مهرداد، و صفی، سمیه (۱۳88). بررسی اثرات زیست‌محیطی و رشد فیزیکی شهر ملایر. جغرافیای سرزمین. ۶(۳)، ۱۱-۱.

https://sarzamin.srbiau.ac.ir/article_5424.html

  • هوشمند فیروزآبادی، حسین، و لطفی، زهرا، و بهرامی، زهره، و سیانی، راضیه. (۱۳۹۹). مسئولیت مدنی ناشی از خسارات زیست‌محیطی. حقوق پزشکی. ۱۴(۵۴)، ۲۱۳-۱۸۳.

http://ijmedicallaw.ir/article-1-1051-fa.html

  • Boone, C.G; Fragkias, M; Buckley, G.L; Grove, J.M. (2014). A long view of polluting industry and environmental justice in Baltimore. Cities. 36, 41-49.

DOI: 10.1016/j.cities.2013.09.004

  • Cole, V.S; Anguelovski, I; Connolly, J.T; Lamarca, M.G; Pulgar, C.P; Shokry, Galia; Triuero-Mas, M. (2021). Examining complex environmental riskscapes in seven neighborhoods in Global North cities. Social Science & Medicine. 227, 1-12.

DOI: 10.1016/j.socscimed.2021.113907

  • Davoudi, S; Brooks, E. (2012). Environmental justice and the City: Full Report, Newcastle: Newcastle University, Global Urban Research Unit.
  • Emstson, H. (2013). The social production of ecosystem services: A framework for studying environmental justice and ecological complexity in urbanized landscapes. Landscape and Urban Planning. 109 (1), 7-17.

DOI: 10.1016/j.landurbplan.2012.10.005

  • Haseeb, M; Kot, S; Hussain, H; Jermsitti, K. (2019). Impact of Economic Growth, Environmental Pollution and Energy Consumption on Health Expenditure and R&D Expenditure of ASEAN Countries, Energies.12 (19), 1-21.

DOI:10.3390/en12193598

  • Liu, H; Liu, H; Cheng, Y. (2022). Illustrating the multi-stakeholder perceptions of environmental pollution based on big data: Lessons from China, Regional Sustainability. 3(1), 12-26.

DOI: 10.1016/j.regsus.2022.03.003

  • Li, V.O; Han, Y; Lam, J.C; Zhu, Y; Bacon- shone, J. (2018). Air pollution and environmental injustice: Are the socially deprived exposed to more PM2, 5 pollution in Hong Kong?. Environmental Science & policy. 80, 53-61.
  • Lu, Z.N; Chen, H; Hao, Y; Wang, J; Song, X; Mok, T.M. (2017). The dynamic relationship between environmental pollution, economic development and public health: evidence from Chin. Cleaner Production. 166,134-147.

DOI: 10.1016/j.jclepro.2017.08.010

  • Morandeira, N.S; Castesana, P.S; Cardo, M.V; Salomone, V.N; Vadell, M.V; Rubio, A. (2019). An interdisciplinary approach to assess human health risk in an urban environment: A case study in temperate Argentina. A cell Press journal. 5(10), 1-13.

DOI: 10.1016/j.heliyon.2019.e02555

  • Robbins, P. (2014). Cries along the chain of accumulation. Geoforum. 54, 233-235.

DOI: 10.1016/j.geoforum.2012.12.007

  • WHO. (2016). World Health Statistics 2016: monitoring health for the SDGS, sustainable development goals. WHO Press: Switzerland.
  • World Health Organization. (2014). Ambient Air pollution: A global assessment of exposure and burden of disease. WHO document production service, Geneva, Switzerland.
توسعه پایدار شهری
دوره 3، شماره 9
بهمن 1401
صفحه 57-74

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار